مراقبت های بعد از اعمال جراحی لاغری
تلاش نویسندگان سایت دکتر علیرضا آذر پیکان متخصص جراحی لاغری و انکو سرجری در این است که مقاله ای جامع در مورد مراقبت‌های بعد از اعمال جراحی لاغری را به مخاطبان خود عرضه کند. اعمال جراحی لاغری از روش‌های کارا و ماندگار در درمان بیماری چاقی و اضافه‌وزن می‌باشند. در کنار ویژگی‌های مثبت و چشمگیر این اعمال جراحی ممکن است مخاطرات و عوارضی هم انتظار فرد جراحی شده را بکشد.طبیعی است که هر عمل جراحی خطرات و عوارض خود را داشته باشد. برای کنترل این عوارض راهکارهای مشخصی وجود دارد که از طرف پزشک جراح به فرد جراحی شده ارائه می‌گردد.
اعمال جراحی لاغری
اعمال جراحی لاغری از جمله راه‌های کنترل بیماری چاقی و اضافه‌وزن می‌باشد. راه‌های مختلفی برای درمان بیماری چاقی وجود دارد. از قدیم‌الایام روش‌های متعارفی مانند بالا بردن فعالیت بدنی، گرفتن رژیم غذایی و همچنین گرفتن روزه و نیز دارو درمانی (گیاه‌درمانی) از جمله این روش‌ها بودند.
با پیشرفت علم پزشکی و مشکلات روش‌های متعارف کنترل چاقی ضرورت استفاده از روش‌های نوین و کارآمد وجود داشت. اعمال جراحی لاغری پاسخی به این نیاز بودند.
دسته بندی اعمال جراحی لاغری
دسته‌بندی اعمال جراحی لاغری از چند طریق انجام می‌شود. اولین معیار افتراق بین اعمال جراحی لاغری میزان تهاجمی بودن آن است. روش‌های جراحی مانند عمل اسلیو معده، بیلیو پانکراس در کنار کارایی بالا شدت تهاجمی بالایی دارند. طبیعتاً عوارض این روش‌ها به خاطر مداخله زیاد در دستگاه گوارش فرد جراحی شده بیشتر می‌باشد. روش‌های لاغری دیگری مانند پیکرتراشی یا عمل باندینگ معده و… شدت تهاجمی کمتری دارند و متعاقباً مخاطرات و عوارض آن‌ها کمتر می‌باشد.
معیار دوم مکانیسم اعمال این روش‌ها می‌باشند. دسته‌ای از این روش‌ها با کاهش حجم معده و دستگاه گوارش، دسته‌ای دیگر با حذف مستقیم چربی و دسته سوم با قرار دادن جسمی خارجی در معده فرایند لازم را انجام می‌دهند.
معیار سوم دسته‌بندی کردن افراد متقاضی عمل بر اساس شرایط جسمی و ابتلا به بیماری‌های مختلف می‌باشد. برای این منظور شاخصی با نام شاخص توده بدنی تعریف می‌گردد.
شاخص توده بدنی، شاخصی است که از تقسیم وزن افراد بر مجذور قد آن‌ها به دست می‌آید. با توجه به عدد حاصل شده می‌توان در زمینه شرایط جسمی فرد بررسی شده اظهار نظر کرد.
حالات مختلف شاخص توده بدنی شامل موارد زیر می‌باشد:
- اگر عدد حاصل شده کمتر از20 باشد، این عدد مؤید حالت لاغری در فرد سنجش شده می‌باشد.
- اگر عدد حاصل شده20 الی 25 باشد، نرمال بودن وزن و توزیع وزنی فرد سنجش شده را نشان می‌دهد.
- اگر عدد حاصل شده 25 الی 30 باشد، مؤید اضافه‌وزن در فرد سنجش شده می‌باشد.
- اگر عدد حاصل شده بیشتر از 30 باشد، مؤید ابتلای فرد سنجش شده به چاقی خفیف می‌باشد.
- با هر 5 عدد افزایش یک درجه بر بیماری چاقی فرد افزوده می‌شود.
روش‌هایی مانند پیکرتراشی و عمل بالن معده برای افراد دارای اضافه‌وزن و نهایتاً چاقی خفیف و اعمال جراحی چاقی مانند اسلیو معده یا بیلیو پانکراس برای افرادی با چاقی شدید و همچنین ابتلا به بیماری‌های مزمن توصیه می‌گردد.
اقدامات قبل از انجام اعمال جراحی لاغری
قبل از انجام اعمال جراحی لاغری نیاز است که فرد مراجعه‌کننده با یک پزشک جراح با تجربه همفکری نماید. معمولاً هر عمل جراحی لاغری گروه هدف ویژه خود را دارد. افراد دارای چاقی شدید یا دارای بیماری‌های زمینه مزمن اولویت بیشتری برای بهره‌گیری از اعمال جراحی لاغری دارند.
بعد از انتخاب نوع اعمال جراحی لاغری باید سلامت کلی فرد متقاضی عمل مورد تائید قرار گیرد. هدف از تائید کلی سلامتی این است که فرد متقاضی عمل فاقد بیماری‌هایی مانند بیماری‌های خونی یا سیستمیکی باشد که موفقیت عمل جراحی و همچنین سلامت فرد جراحی شونده (طی عمل و حتی بعد از آن) را به مخاطره می‌اندازند.
معمولاً پزشک جراح روش‌های مختلفی را برای تائید سلامتی به کار می‌گیرد. انجام معاینه جسمانی، گرفتن شرح‌حال و پرس و جو در مورد سابقه ابتلای فرد به بیماری مختلف و همچنین درخواست آزمایش‌های مختلف از جمله این راه هستند.
در مرحله بعدی برای آمادگی عمل جراحی معمولاً دستور العمل‌هایی از طرف پزشک جراح به فرد متقاضی عمل منتقل می‌شود. معمولاً نیاز است که فرد متقاضی عمل بای پس معده برای کاهش وزن و تسهیل روند جراحی یک رژیم غذایی کاهنده وزن را رعایت کند. همچنین فرد متقاضی عمل مدتی قبل از انجام عمل، باید مطلقاً از مصرف الکل و نوشیدنی‌های الکلی و استعمال سیگار (قلیان و دیگر دخانیات) اجتناب نماید.
نحوه انجام اعمال جراحی لاغری
با انجام اقدامات قبل از اعمال جراحی لاغری، معمولاً یک روز قبل از فرایند جراحی، فرد را در بیمارستان (اعم از دولتی یا خصوصی) بستری می‌کنند. با تائید پزشک جراح فرایند عمل جراحی لاغری شروع می‌شود. نقطه آغاز استفاده از بیهوشی عمومی می‌باشد. بعد از این مرحله عمل جراحی انجام می‌شود. بیشتر اعمال جراحی لاغری، مستلزم استفاده از برش و همچنین بخیه‌های متعددی می‌شود.
برای این منظور پزشک جراح می‌تواند روش‌هایی مانند عمل باز و یا عمل لاپاراسکوپی را استفاده کند. بعد از انجام عمل جراحی و ریکاوری فرد به مدت 1-2 روز در بیمارستان تحت نظر گرفته شده و سپس ترخیص می‌گردد. در روش‌های کمتر تهاجمی مانند پیکرتراشی نیازی به بستری شدن نبوده و فرد جراحی شده می‌تواند بعد از عمل جراحی به منزل خود بازگردد.
مخاطرات و مراقبت های اعمال جراحی لاغری
به مانند هر عمل جراحی دیگری، اعمال جراحی لاغری احتمال دارد با عوارض و مخاطراتی همراه باشد. در ادامه به معرفی عوارض و راه‌حل کنترل این مخاطرات می‌پردازیم:
واکنش بدن نسبت به رفع بیهوشی
برای انجام اعمال جراحی لاغری نیاز به انجام بیهوشی عمومی یا موضعی فرد جراحی شونده وجود دارد. بعد از انجام اعمال جراحی لاغری، ریکاوری فرد جراحی شده صورت می‌پذیرد و سپس بیمار کم‌کم هوشیاری خود را به دست می‌آورد. در بیشتر مواقع بدن بیمار در واکنش به هوشیاری مجدد واکنش‌هایی را از خود نشان می‌دهد که مواردی مانند سرگیجه، تهوع، استفراغ را در برمی‌گیرد. با مصرف مایعات و الکترولیت‌های لازم، پرهیز از انجام حرکات و فعالیت شدید و استراحت مناسب این عارضه کم‌کم کنترل می‌شود.
نشت مایعات، خونریزی و عفونت
در خیلی از اعمال جراحی لاغری تهاجمی خواه با عمل باز و چه در روش لاپاراسکوپی معده فرد با برش و بخیه و خونریزی همراه می‌شود. برای کنترل مخاطراتی مانند نشت، خونریزی یا عفونت معمولاً پانسمان منظم محل بخیه، قرار دادن درن برای مکش خون و عفونت و مایعات محل جراحی و مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک تجویزی توسط پزشک جراح پیشنهاد می‌شود. لازم به ذکر است که بعد از کنترل خونریزی و نشت مایعات از محل بخیه، درن نیز توسط یک پرستار آموزش دیده از بدن فرد جراحی شده خارج می‌شود.
راه‌های دیگر برای پیشگیری یا کنترل این عوارض انجام استراحت مناسب و کافی و اجتناب از انجام حرکات و فعالیت‌های شدید بدنی است. همچنین با توجه به مداخلات اعمال جراحی لاغری تهاجمی در دستگاه گوارش فرد، مصرف غذاهای جامد تا مدت زیادی که پزشک جراح لازم ببیند، به صلاح نمی‌باشد. در این حالت رژیم غذایی مصرفی فرد جراحی شده باید به فرد مایع باشد و با گذشت زمان و کم‌کم گروه‌های غذایی دیگری به آن اضافه شود.
درد
در خیلی از اعمال جراحی لاغری ، بعد از هوشیاری مجدد فرد جراحی شده و با توجه به وجود برش، کاهش حجم معده و بخیه دستگاه گوارش فرد جراحی شده، انتظار می‌رود که در روزهای اولیه بعد از عمل فرد جراحی شده با درد مواجه شود. راه کنترل این مشکل استفاده از داروهای تجویز شده توسط جراح و استراحت کافی می‌باشد.
سندرم دامپینگ
بعد از انجام اعمال جراحی لاغری، مصرف بالای مواد غذایی و همچنین بلعیدن پرشتاب آن‌ها توسط فرد جراحی شده می‌تواند منجر به بروز عارضه‌ای با نام سندرم دامپینگ شود. از این رو برای پیشگیری از بروز این مشکل، نیاز است که فرد جراحی شده وعده‌هایی غذایی را در قالب لقمه‌های کوچک و به آهستگی مصرف کند.
افت فشارخون و بروز سرگیجه
طبیعی است که بعد از عمل فرد جراحی شده با کاهش الکترولیت و خون موجود در بدن درجاتی از افت فشارخون و سرگیجه و همچنین ضعف و بی‌حالی را تجربه کند. مصرف مایعات از طریق خوراکی (خوردن غذا یا آشامیدنی یا پودر ORS) و یا تزریق وریدی (سرم) و همچنین استراحت کافی و خوردن مکمل‌هایی دارویی دربرگیرنده ویتامین و مواد معدنی می‌تواند در رفع مشکل یاد شده سهم به سزایی را ایفا کند.
حساسیت و قرمزی
گاهی قسمت‌های جراحی شده و محل بخیه فرد جراحی شده با قرمزی و حساسیت همراه می‌شود. در این حالت فرد جراحی شده باید از لمس زیاد ناحیه دچار حساسیت و قرمزی و دست‌کاری کردن آن اجتناب نماید. همفکری با جراح و مصرف داروهای ضد حساسیت تجویزی توسط پزشک می‌تواند در رفع مشکل یاد شده مفید باشد.
ریزش مو
ریزش مو یا کاهش تراکم موهای ناحیه سر فرد جراحی شده از عوارض معمول بعد از اعمال جراحی لاغری با شدت تهاجمی بالا می‌باشد. معمولاً این پدیده گذرا بوده و فرد جراحی شده با کمک مکمل‌های دارویی حاوی ویتامین و مواد معدنی تجویز شده توسط جراح (و یا یک متخصص رژیم‌درمانی) و مصرف غذاهای مقوی می‌تواند این مشکل را کنترل کند.
باز شدن بخیه های جراحی
گاه به خاطر درد زیاد یا انجام حرکات شدید ( مانند رابطه جنسی) بخیه‌های ناحیه جراحی شده فرد می‌تواند باز شده و با پدیده‌هایی مانند خونریزی، عفونت و نشت مایعات همراه شود. در این هنگام نیاز است که فرد این عارضه را به پزشک جراح اطلاع دهد. با ادامه این عارضه معمولاً نیاز است که از یک جراحی دیگر برای کنترل این مشکل استفاده کرد.
پدیدار شدن پوست‌های اضافه
یکی از عوارض بعد از اعمال جراحی لاغری که خطری برای سلامتی فرد نداشته و بیشتر جنبه زیباشناسی و دارای تأثیر منفی بر ظاهر می‌باشد، ایجاد پوست‌های اضافی و شل در بدن فرد جراحی شده می‌باشد. برای رفع مشکل پوست‌های اضافی در فرد جراحی شده، می‌توان از روش‌های مکملی مانند پیکرتراشی بهره گرفت.
بحث و نتیجه گیری مراقبت های بعد از اعمال جراحی لاغری
اعمال جراحی لاغری از روش‌ها کارا و ایمن برای غلبه بر بیماری چاقی می‌باشند. در کنار فواید و عملکرد خوب این روش، احتمال دارد که مخاطرات یا عوارضی هم در فرد جراح شده رخ دهد. این مخاطرات شامل واکنش به فرایند بیهوشی، ریزش مو، سرگیجه، ضعف بدنی، افت فشارخون، عفونت، خونریزی، حساسیت و قرمزی محل جراحی، نشت مایعات، آمبولی، تهوع، استفراغ و… می‌باشد. با رعایت دستورالعمل و مراقبت‌های توصیه‌شده از طرف پزشک جراح می‌توان به‌خوبی این عوارض را کنترل و از نتایج چشمگیر اعمال جراحی لاغری بهره برد.
معرفی جراح برتر برای انجام اعمال جراحی لاغری
یکی از شروط مهم در انجام اعمال جراحی لاغری خوب، انجام این روش جراحی توسط یک جراحی ماهر و با تجربه است. در این زمینه پیشنهاد ما دکتر علیرضا آذر پیکان از والاترین جراحان شهر تهران و حتی ایران را می‌باشد. این جراح پزشکی حاذق، کارا و دارنده بالاترین مدارک از بهترین دانشگاه‌ها می‌باشند. همچنین ایشان دارای کارنامه‌ای درخور در زمینه اعمال جراحی لاغری و بیماری‌های گوارشی می‌باشد
آذر پیکان فلوشیپ فوق تخصصی انکو سرجری و لاپاراسکوپی پیشرفته، جراحی چاقی از دانشگاه تهران، رتبه برتر بورد تخصصی و نفر اول آزمون فلوشیپ جراحی سرطان می‌باشد. این جراح ماهر دارای قدرت بیانی عالی در ارائه مشاوره به مراجعه‌کنندگان و همچنین دارای خلقی پسندیده است. سابقه موفق این جراح شامل افزون از 3000 عمل جراحی با نتایجی درخور است. گوشه‌ای از رزومه و فعالیت‌های این جراح موارد زیر را در بر می‌گیرد:
- عضو انجمن جهانی جراحی چاقی (IFSO)
- عضو رسمی جامعه کلوپروکتولوژی اروپا (ESCP)
- فلوشیپ فوق تخصصی لاپاراسکوپی پیشرفته، کلورکتال و جراحی چاقی از دانشگاه شیراز
- فلوشیپ فوق تخصصی انکوسرجری و لاپاراسکوپی پیشرفته
- رزیدنت برگزیده دانشگاه تهران در زمان گذراندن دوران تخصص
- سابقه بیش از ۳۰۰۰ جراحی موفق
افراد مراجعه کننده می‌توانند برای کسب اطلاع از فعالیت‌های دکتر آذر پیکان از اینستاگرام دکتر آذر پیکان (drazarpeikan) دیدن فرمایند. به جز این موارد، افراد مراجعه‌کننده می‌توانند از تجربه افراد جراحی‌شده اطلاع حاصل کنند. این امر می‌تواند کمکی خوب برای برطرف کردن دغدغه‌های ذهنی افراد متقاضی این عمل باشد. مراجعه‌کنندگان برای ارتباط مستقیم با دکتر آذر پیکان می‌توانند از شماره‌های زیر استفاده کنند:
- ۰۲۱-۲۳۰۲۱۷۶۳
- ۰۲۱-۲۳۰۲۱۷۶۴
- ۰۹۱۲۰۵۷۱۳۳۵
آدرس مطب: تهران. سعادت آباد، بین چهار راه سرو بلوار شهرداری، خیابان ریاضی بخشایش، کلینیک بیمارستان عرفان
برای دیدن ویدیو جراحی چاقی دکتر آذرپیکان به این سایت مراجعه کنید
