انواع جراحی سرطان معده موضوعی است که در این مقاله با دقت تحت بررسی قرار می‌گیرد. سرطان معده از جمله بیماری‌هایی است که دارای شدت بالا و مرگ و میر قابل توجهی است. برای مقابله با این بیماری راه‌های مختلفی وجود دارد. اگر سرطان در بدن فرد مبتلا پخش شده باشد، جراحی می‌تواند روش خوبی برای از میان برداشتن آن باشد؛ اما دلیل استفاده از عمل جراحی و چگونگی انجام آن چگونه می‌باشد؟ در این مقاله در ابتدا به تعریف سرطان معده خواهیم پرداخت. در گام بعدی می‌توانیم به خوبی روش‌های مختلف جراحی سرطان معده را مورد بررسی قرار دهیم.
انواع مختلف جراحی سرطان معده را بشناسید
معمولاً به دو دلیل از جراحی سرطان معده استفاده می‌شود. در بسیاری از موارد جراحی های سرطان معده برای حذف بیماری سرطان انجام می شوند. در برخی موارد نیز بنا به تشخیص متخصص، جراحی به منظور تسکین درد انجام می شود. در ادامه به دلایل انجام جراحی در هر دو مورد و لزوم انجام آن ها خواهیم پرداخت:
جراحی برای حذف بیماری سرطان
این نوع روش احتمال دارد با توجه به محل و مرحله (وسعت) سرطان، به کار گرفته شود. در این جراحی و بخشی یا تمام معده برداشته می‌شود. گاهی اوقات دیگر اندام‌ها نیز باید برداشته شوند. از این رو احتمال دارد که برخی از غدد لنفاوی مجاور و سایر ساختارها برداشته شوند. در این روش تلاش جراح بر این است که حجم بیشتری از معده را حفظ کرده و آن را به عنوان بهترین راه درمان سرطان معده انتخاب کند.
جراحی تسکینی
هنگامی که سرطان از گسترده زیادی برخورد باشد امکان اینکه به‌طور کامل حذف شود، وجود ندارد. از این رو احتمال دارد برای پیشگیری از بروز خونریزی ناشی تومور یا اجتناب از انسداد معده توسط تومور روش دیگری انجام شود. جراحی تسکینی می‌تواند موجب پیشگیری از بروز علائم یا تسکین آن‌ها شود. البته این روشی نمی‌تواند به طور کامل سرطان را درمان کند. همان‌طور که از نام این روش پیدا است، تسکینی برای سرطان می‌باشد. برای کنترل کامل نیاز به روش‌های مکمل هم وجود دارد.
جراحی برای حذف بیماری سرطان معده
برای حذف سرطان معده انواع مختلف از جراحی وجود دارد. انتخاب روش جراحی کاربردی چند مورد بستگی دارد:
- به این که سرطان در چه ناحیه‌ای از معده بروز پیدا کرده است.
- و تا چه اندازه در اندام‌های مجاور رشد کرده است.
قبل از جراحی نیاز است با جراح در زمینه گستردگی جراحی، مشورت انجام پذیرد. بعضی از جراحان تلاش می‌کنند تا حد امکان فضای بیشتری از معده را حفظ کند. این امر به بیماران کمک می‌کند که بعد از عمل غذای عادی‌تری مصرف کنند. با این حال، هدف اصلی جراحی این است که جراح اطمینان یابد همه بخش‌های سرطانی برداشته شده‌اند. در مورد جراح تلاش خواهد کرد که هیچ سلول سرطانی در لبه‌های قسمت برداشته‌شده معده دیده نشود. این مورد حتی زمانی که این بخش را زیر میکروسکوپ نگاه می‌کنند، باید مشاهده نشود.
رزکسیون آندوسکوپی
دو روش برداشتن آندوسکوپی مخاط (EMR) و تشریح آندوسکوپی زیر مخاطی (ESD) در درمان مراحل اولیه درمان برخی از سرطان کاربرد دارد. دو شرط دیگر برای به کار بردن این دو روش جراحی وجود دارد:
- زمانی که تصور نمی‌شود تومور عمیقاً در دیواره معده رشد کرده باشد.
- و احتمال کمی برای انتشار بیماری در خارج از معده وجود داشته باشد.
این روش‌ها نیازی به برش دادن پوست ندارد. در مقابل، جراح یک آندوسکوپ را از راه گلو و به داخل معده رد می‌کند. با وارد کردن ابزارهای جراحی از طریق آندوسکوپی به داخل بدن تومور و برخی از لایه‌های دیواره معمولی معده در پایین و اطراف آن حذف می‌شود. (ESD نسبت به EMR به سطح عمیق‌تری از به دیواره معده می‌رود.)
کاربرد این عمل‌ها در برخی از کشورهای آسیای شرقی (مانند ژاپن) بیشتر می‌باشد. دلیل این امر این است که در این کشورها سرطان معده شایع‌تر است. همچنین این کشورها سرطان در مراحل اولیه به دلیل غربالگری مناسب تشخیص داده می‌شود. این روش در ایالات متحده انجام نمی‌شود.
برداشتن بخشی یا جزئی از معده
در این نوع جراحی قسمتی از معده که دچار سرطان شده، حذف می‌شود. این روش جراحی در صورتی کاربرد دارد که سرطان تنها در قسمت پایینی معده فرد بروز پیدا کند (در این صورت این روش گاسترکتومی دیستال نام می‌گیرد). همچنین این روش احتمال دارد که برای سرطان‌هایی که تنها در قسمت بالایی معده هستند مورد استفاده شود (در این صورت این روش گاسترکتومی پروگزیمال نام دارد).
در این روش بخشی از معده، همراه با بخشی از مری (در گاسترکتومی پروگزیمال) یا قسمت اول روده کوچک (در گاسترکتومی دیستال حذف می‌شود. بعد از آن قسمت باقی‌مانده از معده دوباره وصل می‌شود. در این روش مقداری از امنتوم (لایه پیش‌بند مانندی از بافت چربی که معده و روده‌ها را می‌پوشاند) به همراه غدد لنفاوی مجاور نیز حذف می‌شود. اگر سرطان به طحال یا بخش‌هایی از سایر اندام‌های مجاور نفوذ کرده باشد، آن‌ها نیز حذف می‌شوند. اگر به جای کل معده، تنها قسمتی از معده حذف شود، این روش مزیت خوبی برای فرد جراحی شده دارد. در این حالت فرد بعد از جراحی، می‌تواند به شکل مطلوب‌تری غذا روزانه خود را مصرف کند.
گاسترکتومی کامل
این عمل زمانی کاربرد دارد که سرطان به طور گسترده‌ای در سطح معده فرد پخش شده باشد. همچنین اگر سرطان در قسمت بالایی معده، نزدیک مری باشد، این روش مورد استفاده قرار می‌گیرد. در جراحی معده کامل، جراح غدد لنفاوی مجاور و امنتوم را بر می‌دارد. همچنین احتمال دارد طحال و بخش‌هایی از مری، روده، پانکراس یا سایر اندام‌های مجاور را دچار سرطان شده باشند، حذف شود. بعد از انجام مراحل زیر انتهای مری به بخشی از روده کوچک متصل می‌شود. این امر منجر به حرکت غذا به طرف بخش پایینی روده می‌شود. افرادی که معده‌شان را برداشته‌اند، تنها می‌توانند مقدار کمی غذا در یک وعده غذایی بخورند. به همین دلیل، آن‌ها باید در وعده‌های بیشتری، غذای خود را مصرف کنند.
رویکردهای جراحی در برداشتن بخشی یا جزئی از معده
اکثر روش‌های گاسترکتومی بخشی یا جزئی مکانیسم مشابهی دارند. این اعمال جراحی از طریق انجام یک برش بزرگ در پوست شکم صورت می‌پذیرد. به همین خاطر گاهی به این روش، جراحی باز می‌گویند.
گاهی اوقات، این اعمال جراحی در قالب لاپاراسکوپی گاسترکتومی انجام می‌شود . در این نوع عمل لاپاراسکوپ از طریق انجام چندین برش کوچک وارد شکم فرد می‌شود. بعضی از جراحان این اعمال جراحی را با بهره گرفتن از جراحی لاپاراسکوپی و به کمک علم رباتیک انجام می‌دهند. در این فن، جراح روی یک پنل کنترل نشسته و بازوهای رباتیکی را که در انتهای آن ابزار لاپاراسکوپی قرار دارند حرکت می‌دهد.
احتمال دارد که روش لاپاراسکوپی (از جمله جراحی رباتیک) ممکن است نتایجی خوبی را در بر داشته باشد. بستری کوتاه‌مدت در بیمارستان، کمتر بودن مقدار درد بعد از عمل و زمان بهبودی کوتاه‌تر (به دلیل برش‌های کوچک‌تر) از جمله مزایای روش لاپاراسکوپی می‌باشند. در مقابل طیف گسترده‌ای از پزشکان عقیده دارند که این روش قبل از انجام نیاز به مطالعه بیشتری دارد. در نهایت باید گفت یک درمان استاندارد برای سرطان معده ، مهم نیست که از کدام روش استفاده می‌شود. نکته حائز اهمیت این است که جراح در این تکنیک ماهر و با تجربه باشد.
برداشتن غدد لنفاوی
در گاسترکتومی بخشی یا جزئی، غدد لنفاوی کناری هم حذف می‌شوند. این مورد دیسکسیون غدد لنفاوی یا لنفادنکتومی نام دارد . لفادنکتومی قسمت دارای اهمیتی از عمل است. تعداد زیادی از پزشکان عقیده داند می‌کنند که موفقیت جراحی به طور مستقیم در ارتباط با تعداد غدد لنفاوی حذف شده است.
در ایالات‌متحده، پیشنهاد می‌گردد که حداقل از 16 غدد لنفاوی (به نام لنفادنکتومی D1) در هنگام جراحی معده برداشته شوند. جراحان کشورهای آسیای شرقی (مانند ژاپن و کره جنوبی) تجربه جدیدتری را هم انجام دادند. این جراحان با برداشتن تعداد بیشتری از غدد لنفاوی نزدیک سرطان (به نام لنفادنکتومی D2) نتایج درخوری را کسب کردند.
جراحان اروپا و ایالات‌متحده قدرت تکرار نتایج جراحان شرق آسیا را نداشتند. البته دلیل این امر است که جراحان آسیای شرقی باتجربه‌تر هستند . این امر ناشی از این است سرطان معده در این کشورها بسیار شایع‌تر است. در این کشورها افراد تمایل بیشتری به تشخیص بیماری در مراحل اولیه دارند . این امر از طریق غربال سرطان معده صورت می‌پذیرد. نتیجه اینکه فرد با درجه بالاتری از سلامتی وارد پروسه درمانی می‌شود . در نهایت فرد شانس بالاتری هم برای تجربه جراحی موفق و هم درمان بیماری سرطان دارد.
در هر صورت، نیاز به جراح ماهری و با تجربه در جراحی سرطان معده وجود دارد تا حد امکان غدد لنفاوی را بردارد. در این مورد می‌توان از جراح در مورد تجربه جراحی سرطان معده او اطلاعات لازم را کسب نمایید. پژوهش‌هایی که در این زمینه انجام گرفته، فاش کرده‌اند که نتایج جراحی زمانی بهتر است که هم جراح و هم بیمارستان تجربه موفق زیادی در درمان بیماران مبتلا به سرطان معده بدخیم داشته باشند.
جراحی تسکین دهنده در سرطان غیرقابل حذف
در افراد مبتلا به سرطان معده که امکان برداشت کامل سرطان وجود ندارد، راه دیگری به کار گرفته می‌شود. در این مورد جراحی تسکین‌دهنده می‌تواند موجب کمک به کنترل سرطان یا پیشگیری یا تسکین علائم یا عوارض سرطان شود. در مقاله مراقبت های بعد از عمل سرطان معده می توانید لیستی از بهترین رژیم های غذایی برای مراقبت ها را بخوانید.
بای پس معده (گاستروژونوستومی)
گاهی احتمال دارد که تومورهای قسمت پایینی معده این‌قدر بزرگ شوند که مانع خروج غذا از معده گردند. برای افرادی با سطح سلامتی خوب، دور زدن قسمت تحتانی معده راهی برای کمک به پیشگیری یا درمان است. این روش با اتصال بخشی از روده کوچک (ژژونوم) به قسمت بالایی معده صورت می‌پذیرد. پیامد این عمل این است که به غذا اجازه داده می‌شود که از طریق اتصال جدید از معده خارج شود.برای اطلاعات بیشتر از عمل بای پس معده روی آن کلیک کنید.
گاسترکتومی جزئی
برای افرادی با سطح سلامتی خوب ، حذف بخشی از معده همراه با تومور می‌تواند نتایج خوبی را داشته باشد. این نتایج شامل درمان خونریزی، درد یا عبور بهتر غذا از معده با رفع انسداد ناشی از تومور می‌باشد. حتی اگر جراح سرطان را کاملاً درمان نکند. این نوع جراحی بسیاری از مشکلات بیماران را مرتفع می‌کند . در این روش هدف، درمان کامل سرطان نیست. بنابراین نیاز به حذف یا غدد لنفاوی مجاور و قسمت‌هایی از دیگر اندام‌ها نمی‌باشد.
قرار دادن لوله تغذیه
بعضی از بیماران مبتلا به سرطان معده قادر به خوردن یا نوشیدن کافی مواد مغذی نیستند. یک عمل جزئی برای قرار دادن یک لوله تغذیه انجام می‌شود. این عمل از طریق پوست شکمی و در قسمت پایینی معده (معروف به لوله گاستروستومی یا لوله G) یا داخل روده کوچک ( لوله ژژنوستومی یا لوله J ) انجام می‌شود. بعد از این مرحله تغذیه به شکل مایع را می‌توان به صورت مستقیماً و از طریق لوله انجام داد.
روش‌های آندوسکوپی
گاهی، از روش‌های آندوسکوپی فوقانی برای کمک به پیشگیری یا تسکین علائم سرطان استفاده می‌کنند. این روش‌ها بدون نیاز به جراحی گسترده‌تر انجام می‌پذیرند و شامل موارد زیر می‌باشند:
ابلیشن تومور آندوسکوپی: گاهی اوقات از این روش افرادی که با شرایط نامساعد جسمی استفاده می‌شود. در این روش از آندوسکوپ و لیزر انتهایی آن برای تبخیر بخشی از تومور استفاده می‌شود. این روش در روش توقف خونریزی یا کمک به رفع انسداد بدون جراحی نقش مفیدی دارد.
قرار دادن استنت: یکی دیگر از گزینه‌های غیر جراحی در پیشگیری از مسدود کردن دهانه ابتدا یا انتهای معده، بهره گرفتن از آندوسکوپی برای کار گذاشتن استنت (لوله فلزی توخالی) در بخش دهانه معده می‌باشد. این روش کمک می‌کند که دهانه معده باز باشد و غذا از آن عبور کند. برای تومورهای قسمت بالایی (پرگزیمال) معده، استنت در جایی کار گذاشته می‌شود که مری و معده به هم می‌رسند. همچنین در تومورهای قسمت پایینی (دیستال) معده، استنت در محل اتصال معده و روده کوچک کار گذاشته می‌شود.
