سوالی که همیشه از پزشکان متخصص پرسیده میشود، این است که چگونه از سرطان مری جلوگیری کنیم؟ مری گذرگاه عضلانی است که غذا و مایعات از آن برای رسیدن به معده استفاده میکنند. مری از گلو تا معده امتداد دارد و از چندین لایه ماهیچهای تشکیل شده است که برای کمک به حرکت غذا در لوله و داخل معده منقبض میشود. عضله خاصی به نام اسفنکتر مری به عنوان یک دریچه عمل میکند و به غذا و مایعات اجازه عبور از مری به معده را میدهد.
در این مقاله به بررسی و راههای جلوگیری از بروز سرطان مری خواهیم پرداخت.
سرطان مری بر اثر چیست؟
علت دقیق سرطان مری مشخص نیست، اما چندین عامل خطر برای این بیماری وجود دارد. عوامل خطر سرطان مری عبارتند از:
- سن بالا: سرطان مری در افراد بالای 60 سال بیشتر از افراد کمتر 60 سال، رخ میدهد.
- جنسیت مرد: مردان سه برابر بیشتر از زنان در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
- نژاد و ژنتیک: در بعضی از نژادها و ژنتیکها مختلف، احتمال بروز این بیماری بالاتر است.
- استفاده از تنباکو: این مسئله شامل سیگار کشیدن و استفاده از تنباکو بدون دود نیز میشود.
- مصرف الکل: مصرف مزمن و/یا زیاد الکل خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش میدهد.
- مری بارت و رفلاکس مزمن اسید: مری بارت تغییری در سلولهای انتهایی تحتانی مری است که از ریفلاکس مزمن درمان نشده ایجاد میشود. حتی بدون مری بارت، افراد مبتلا به سوزش معده طولانی مدت در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان مری هستند.
- ویروس پاپیلومای انسانی (HPV): در مناطقی از جهان که شیوع بالایی از سرطان مری دارند (مانند آسیا و آفریقای جنوبی)، عفونت با HPV خطر ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی مری را افزایش میدهد. HPV یک ویروس رایج است که میتواند باعث تغییرات بافتی در تارهای صوتی و دهان و دست ها، پاها و اندامهای جنسی شود.
- سایر اختلالات: برخی از بیماریها با سرطان مری و شیوع بیشتر آن مرتبط هستند. این بیماریها عبارتند از آشالازی (یک بیماری غیر معمول که باعث مشکل در بلع می شود،) و تایلوزیس، (یک اختلال نادر و ارثی که در آن پوست اضافی روی کف دست ها و کف پا رشد میکند).
- قرار گرفتن شغلی در معرض برخی مواد شیمیایی: افرادی که برای مدت طولانی در معرض حلالهای خشکشویی قرار میگیرند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان مری هستند.
- سابقه سرطان: افرادی که سرطان گردن یا سر داشته اند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان مری هستند.
سرطان مری چگونه ایجاد می شود؟
سرطان مری زمانی ایجاد میشود که سلولهای غیر طبیعی خارج از کنترل در بافت مری رشد کنند. در نهایت سلولها تودهای به نام تومور را تشکیل میدهند. دو نوع اصلی سرطان مری وجود دارد:
- کارسینوم سلول سنگفرشی: این سرطان در سلولهایی (به نام سلول های سنگفرشی) که مری را پوشاندهاند، شروع میشود. این سرطان معمولاً قسمت فوقانی و میانی مری را درگیر میکند.
- آدنوکارسینوما: این نوع سرطان مری در بافتی ایجاد میشود که مخاط تولید میکند تا به بلع کمک کند و به طور کلی در قسمت تحتانی مری رخ میدهد.
برای مشاوره و درمان و راههای جلوگیری از بروز سرطان مری ، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. پیشنهاد ما مراجعه به دکتر علیرضا آذرپیکان، لوشیپ فوق تخصصی جراحی سرطان است. برای ارتباط با ایشان میتوانید با شماره تماسهای ۰۲۱-۲۳۰۲۱۷۶۴ یا ۰۲۱-۲۳۰۲۱۷۶۳ تماس حاصل فرمایید یا از طریق وبسایت، اقدام به دریافت نوبت کنید.
سرطان مری چه علائمی دارد؟
سرطان مری ممکن است در مراحل اولیه علائم واضحی نداشته باشد. اولین علامتی که بیماران متوجه آن میشوند مشکل در بلع است. همانطور که تومور رشد می کند، دهانه مری را باریک می کند و بلع را دشوار و/یا دردناک میسازد. سایر علائم سرطان مری میتواند شامل موارد زیر باشد:
- درد در گلو یا پشت، پشت استخوان سینه یا بین تیغههای شانه
- استفراغ یا سرفه خونی
- سوزش سردل
- گرفتگی صدا یا سرفه مزمن
- کاهش وزن ناخواسته
سرطان مری چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک از شما در مورد سابقه پزشکی شما، از جمله علائم فعلی شما سوال خواهد کرد. پس از معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است آزمایشهای خاصی را تجویز کند که میتواند در صورت امکان به جلوگیری از بروز سرطان مری و تشخیص و ارزیابی سرطان مری کمک کند. این آزمایشها شامل موارد زیر است:
1- بلع باریم: روش تست بلع باریم از یک سری اشعه ایکس ویژه برای تجسم مری استفاده میکند. بیمار مایعی مینوشد که حاوی باریم است، که مری را در عکسبرداری با اشعه ایکس راحتتر میبیند. در این روش رادیولوژیست میـواند اندازه و شکل حلق و مری را ببیند. او همچنین میتواند نحوه قورت دادن شما را ببیند. اگر مشکلی در مسیر بلع وجود داشته باشد، توسط این تست مشخص خواهد شد.
2- آندوسکوپی: آندوسکوپی روش دیگری است که پزشکان میتوانند برای دیدن داخل بدن و تشخیص سرطان مری از آن استفاده کنند. “آندوسکوپی” به هر آزمایشی اطلاق میشود که با استفاده از آندوسکوپ انجام میشود که یک لوله نازک و انعطاف پذیر با یک دوربین کوچک و نور در انتهای آن است. دوربین به یک مانیتور متصل است، جایی که پزشک می تواند فید ویدیو را مشاهده کند. آندوسکوپی مری به چند دسته تقسیم میشود: 1- آندوسکوپی فوقانی 2- سونوگرافی آندوسکوپی 3- برونکوسکوپی 4- توراکوسکوپی و لاپاراسکوپی
3- بیوپسی: در طول ازوفاگوسکوپی، پزشک ممکن است تکه کوچکی از بافت را برای بررسی زیر میکروسکوپ بردارد تا ببیند آیا سلولهای سرطانی وجود دارد یا خیر به این کار بیوپسی میگویند.
4- سونوگرافی آندوسکوپی: این روش از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از ساختارهای داخلی مری استفاده میکند. برای این کار سونوگرافی از طریق ازفاگوسکوپ انجام میشود.
5- CT اسکن: از سی تی اسکن اغلب برای ارزیابی میزان گسترش تومور به قفسه سینه و شکم استفاده میشود.
6- MRI: آزمایش دیگری که ممکن است برای تشخیص سرطان مری استفاده شود MRI است. MRI اغلب برای ارزیابی گسترش سرطان استفاده میشود. برخلاف اشعه ایکس، MRI از امواج رادیویی و آهنرباهای قوی برای تولید تصاویری از بافت های نرم بدن استفاده میکند. گاهی اوقات ماده حاجب به صورت داخل وریدی قبل از اسکن تزریق میشود تا تصویری با جزئیات بیشتر ثبت شود.
7- PET (توموگرافی گسیل پوزیترون): در طی اسکن PET، محلول قند رادیواکتیو به جریان خون تزریق میشود. از آنجایی که سلولهای سرطانی سریعتر از سلولهای طبیعی رشد میکنند، محلول بیشتری را جذب میکنند، که به راحتی میتوان آن را با دوربین ویژه PET اسکن مشاهده کرد. در حالی که اسکنهای PET به اندازه CT یا MRI دقیق نیستند، اما میتوانند به طور قطعی تشخیص دهند که آیا ناهنجاریها سرطانی در ناحیه هدف ما که مرسی است وجود دارد یا خیر. اسکن PET به ویژه برای تشخیص گسترش سرطان مری مفید است.
تشخیص سرطان مری با آزمایش خون
برخی از آزمایشهای خون نیز میتوانند برای کمک به پزشک در تأیید تشخیص سرطان مری استفاده شوند. به عنوان مثال، آزمایش خون میتواند برای تشخیص کم خونی یا بررسی عملکرد کبد استفاده شود. سرطان مری گاهی اوقات در صورت خونریزی تومور باعث کم خونی میشود و در صورت گسترش سرطان ممکن است بر عملکرد کبد تأثیر بگذارد.
تشخیص سرطان مری با سی تی اسکن
سی تی اسکن شبیه به اشعه ایکس است، اما میتواند تصاویر دقیق تری ارائه دهد. این روش، تصاویر مقطعی از بدن تولید میکند که به پزشک شما کمک می کند نه تنها تشخیص دهد که آیا سرطان وجود دارد، بلکه برای متخصص مشخص میکند که آیا سرطان به خارج از مری گسترش یافته است یا خیر. ممکن است از شما خواسته شود قبل از انجام اسکن یک ماده حاجب خوراکی بنوشید تا به ترسیم مری در سی تی اسکن کمک کند.
چگونه از سرطان مری را جلوگیری کنیم؟
اگرچه نمیتوان از سرطان مری پیشگیری کرد، اما کنترل عوامل خطر، مانند مصرف دخانیات و الکل، ممکن است به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند.
یک مطالعه نشان داده است که افراد مبتلا به مری بارت که با فرسایش فرکانس رادیویی تحت درمان قرار میگیرند کمتر به سرطان مری مبتلا میشوند. برای جلوگیری از بروز سرطان مری حتما با پزشک متخصص مشاوره کنید.
سرطان مری درمان دارد؟
گزینه های درمانی دقیق سرطان مری به نوع و مرحله تومور بستگی دارد. سلامت کلی بیمار نیز بر تعداد و نوع گزینههای درمانی فرد تأثیر میگذارد. پزشک شما را در مورد چگونگی جلوگیری از بروز سرطان مری و تشدید آن و روند درمانی مطلع خواهد کرد. درمان شما به احتمال زیاد شامل یک یا چند نوع از درمانهای زیر خواهد بود:
1- جراحی: جراحی رایج ترین درمان سرطان مری است. جراحی ممکن است برای برداشتن قسمتی یا بیشتر مری و همچنین برخی از بافتهای اطراف مری در روشی به نام ازوفاژکتومی انجام شود. اگر مری برداشته شود، پزشک ممکن است معده را تغییر مکان دهد (آن را به سمت قفسه سینه حرکت دهد)، یا از قطعهای از روده برای حفظ عملکرد استفاده کند. پزشک همچنین ممکن است غدد لنفاوی اطراف مری را برداشته و زیر میکروسکوپ به آنها نگاه کند تا ببیند که آیا سلول سرطانی دارند یا خیر.
جراحی میتواند سرطان را در برخی از بیمارانی که گسترش تومور به خارج از مری ندارند، درمان کند. 25 درصد از سرطانهای مری به همین روش کشف میشوند. بنابراین، جراحی اغلب برای کاهش علائم پیشنهاد میشود.
جراحی سرطان مری اغلب نیاز به بستری طولانی مدت دارد. عوارض این روش نیز عبارتند از: مشکلات تخلیه معده، باریک شدن محل انجام جراحی و سوزش سر دل.
2- پرتودرمانی یا رادیوتراپی: پرتودرمانی روشی برای درمان سرطان با استفاده از اشعه (پرتوهای پرانرژی) یا مواد رادیواکتیو است. این روش برای از بین بردن یا آسیب رساندن به سلول های سرطانی، اغلب با هدف قرار دادن پرتوی پرتو به سمت تومور استفاده میشود. تابش اشعه سلولهای سرطانی را با تداخل در رشد و تقسیم کردن آنها از بین میبرد. پرتو را میتوان به تنهایی، قبل از جراحی برای کوچک کردن تومورها یا بعد از جراحی برای کشتن سلولهای سرطانی باقیمانده استفاده کرد. در طول پرتودرمانی برای سرطان مری، گاهی اوقات یک استنت (لوله کوچک) به مری وارد میشود تا آن را باز نگه دارد. به این روش لوله گذاری و اتساع داخل مجرای گفته میشود.
پرتودرمانی عمدتاً به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی بزرگتر برای تسکین مشکل در بلع استفاده می شود.
3- شیمی درمانی: این روش از داروهایی برای کشتن یا توقف رشد سلولهای سرطانی استفاده میکند. برخی از داروهای شیمی درمانی به صورت قرص مصرف میشوند و برخی مستقیماً از طریق ورید (داخل وریدی) وارد جریان خون میشوند. داروهای شیمی درمانی از طریق جریان خون حرکت میکنند و میتوانند سلولها را در سراسر بدن از بین ببرند. برای سرطان مری، گاهی از شیمی درمانی قبل از جراحی برای کمک به کوچک کردن تومور استفاده میشود. شیمی درمانی میتواند برای کنترل علائم (تسکین دهنده)، قبل از جراحی برای کوچک کردن تومور انجام شود، یا میتواند همراه با پرتودرمانی استفاده شود.
4- تشریح آندوسکوپی زیر مخاطی (EDS) یا برداشتن آندوسکوپی مخاطی (EMR) : موارد یاد شده، روشهایی برای درمان تومورهای اولیه هستند که کوچک میباشند. تومورها ممکن است به روش آندوسکوپی بدون نیاز به برداشتن مری برداشته شوند.
5– لیزر درمانی آندوسکوپی: این روش ممکن است برای درمان تومورهای پیشرفته تر که ممکن است باعث انسداد مری شوند استفاده شود. به عنوان بخشی از درمان تسکینی، میتوان از لیزر برای برش یا ایجاد سوراخ در انسداد ایجاد شده استفاده کرد تا بلع را بهبود بخشد و به بیمار اجازه دهد غذا بخورد.
6- فتودینامیک درمانی (PDT) : این روش درمانی از داروهای فوتواکتیو (داروهایی که توسط نور غیر حرارتی فعال میشوند) استفاده میکند که توسط سلول های سرطانی جذب میشوند و در نتیجه سلولهای سرطانی را از بین میبرند. این درمان ممکن است برای کمک به کاهش علائم سرطان مری، به ویژه مشکلات مربوط به بلع، استفاده شود.
افراد مبتلا به سرطان مری باید برای تشخیص بهترین راه درمانی، در آزمایشات بالینی شرکت کنند. کارآزماییهای بالینی برنامههای تحقیقاتی هستند که با بیماران برای ارزیابی درمانهای پزشکی، داروها یا دستگاههای جدید انجام میشوند. کاربردهای جدید شیمی درمانی و پرتودرمانی در آزمایشات بالینی در حال آزمایش است.
جراح سرطان مری در تهران
مشاوره گرفتن از یک پزشک متخصص که کاملا در کار خود مهارت دارد، درصد موفقیت در درمان سرطان مری را زیاد میکند. انجام توصیههای پزشک بعد از هر روش درمانی، نه تنها شما را دچار عوارض نمیکند بلکه شاهد تغییرات محسوسی در روند درمانی در خود خواهید بود. برای اینکه بهترین انتخاب را داشته باشید، باید بهترین دکتر درمان سرطان مری در تهران را انتخاب کنید. دکتر علیرضا آذرپیکان فلوشیپ فوق تخصصی جراحی سرطان از دانشگاه تهران یکی از با تجربهترین متخصصان و مشاورین در امر سرطان مری و جلوگیری از بروز سرطان مری است.
جمع بندی
سرطان مری معمولاً در سلولهایی که در داخل مری قرار دارند شروع میشود البته این سرطان میتواند در هر نقطه از مری رخ دهد. در بررسی نرخ ابتلا، مردان بیشتر از زنان به سرطان مری مبتلا میشوند. سرطان مری ممکن است به دلیل مصرف تنباکو و الکل، عادات غذایی خاص، مشکلات مربوط به سن و ژنتیک و… باشد. راههای بسیاری برای تشخیص و درمان و جلوگیری از بروز سرطان مری وجود دارد، پس اگر به این سرطان مبتلا شدهاید، نگران نباشید و به پزشک معالج مراجعه کنید.
منابع (Source) : Moffitt.org