ورم و نفخ شکم بعد از جراحی لاپاراسکوپی

ورم و نفخ شکم بعد از جراحی لاپاراسکوپی یکی از شایع ترین عوارض پس از عمل لاپاراسکوپی است. درمان این عارضه زیر نظر پزشک متخصص و تا 12 هفته بعد از عمل به مرور رفع می شود. اولویت رفع مشکلات درد شکمی و نفخ بعد از عمل لاپاراسکوپی با اصلاح رژیمی غذایی می باشد و در صورتیکه مشکل رفع نشود مداخلات صورت می گیرد. نحوه جراحی توسط اعمال جراحی طوری است که معمولاً مخاطرات و عوارض عدیده‌ای انتظار فرد جراحی‌شده را می‌کشد. اعمال لاپاراسکوپی با محدود کردن برش و باز بودن عمل این مخاطرات را به حداقل می‌رساند. از این رو عمل لاپاراسکوپی روشی محبوب و پر کاربرد برای اعمال جراحی می‌باشد. در این مقاله به معرفی یکی از مخاطرات بعدازاین عمل (ورم شکم بعد از عمل لاپاراسکوپی) می‌پردازیم.

ورم شکم بعد از عمل لاپاراسکوپی

بعد از عمل جراحی لاپاراسکوپی مخاطراتی ممکن است برای فرد جراحی‌شده رخ دهد. یکی از این مخاطرات بروز نفخ شکم، سفتی و نهایتاً درد شکم می‌باشد. عوارض مانند ورم، ناراحتی معده و بزرگ شدن شکم بعد از جراحی عوارضی معمول می‌باشند. این مخاطرات ممکن است فرد جراحی‌شده را نگران کند ولی خوشبختانه دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. دلیل این امر این است که بروز این عوارض موقتی بوده و کم‌کم محدود می‌شود.  معمولاً بروز نفخ و تورم لاپاراسکوپی بعد از عمل 48 ساعت پس از عمل به حد نهایی خود می‌رسد. با گذشت زمان و مداخله پزشک جراح شدت این مخاطره کم‌کم تا 12 هفته فروکش می‌کند.

علت بروز ورم شکم بعد از عمل لاپاراسکوپی

چندین دلیل برای بروز ورم شکم بعد از عمل  لاپاراسکوپی وجود دارد که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم:

1. اختلال در سیستم لنفاوی

معمولاً انسداد در سیستم لنفاوی  منجر به بروز تورم می‌شود. البته لازم به ذکر می‌باشد که این تورم یکی از  موارد معمول و ضروری در روند بهبودی و نقاهت می‌باشد. چون نشان از حقیقتی مثبت دارند. در واقع  نواحی دارای تورم حاوی گلبول‌های سفید و پروتئین‌هایی هستند. این مواد برای بهبود ناحیه جراحی مورد نیاز هستند.  این مکانیسم به پیشگیری از عفونت یا سرکوب عفونت بعد از عمل جراحی لاپاراسکوپی کمک می‌کند.

2. کندی کارکرد دستگاه گوارش

بعد از عمل جراحی معمولاً برای رفع مشکلاتی مانند درد از داروهایی بهره می‌گیرند. استفاده از داروهای بیهوشی، داروهای مسکن، آنتی‌بیوتیک‌ها و دیگر داروها اکثر کندی در عملکرد روده را به دنبال دارند. این  به معنی این است که بعد از عمل فرد دچار یبوست خواهد شد. این یبوست در بیشتر اوقات علائمی مانند نفخ و بروز احساس ناراحتی در فرد را در پی دارد.

3. دریافت وریدی مایعات

در طول عمل لاپاراسکوپی، معمولاً گروه درمانی از طریق وریدی به فرد جراحی‌شده مایعات مورد نظر را تزریق می‌کنند. این عمل موجب جلوگیری از دهیدراتاسیون، بر هم خوردن تعادل الکترولیت و بروز شوک در زمان به هوش آمدن فرد می‌شود.  در کنار نتایجی مفیدی مانند تعادل دوباره سدیم در بدن ، دریافت مایعات از طریق تزریق وریدی بروز نفخ و ورم شکمی را به دنبال دارند.

4. عدم داشتن میزان تحرک مناسب

معمولاً در طول دوره نقاهت بعد از  عمل جراحی ، فرد نمی‌تواند همان میزان تحرک قبل از عمل جراحی را داشته باشد.  کاهش تحرک بعد از عمل مواردی مانند حبس شدن مایعات و افزایش تورم و نفخ را در پی دارد. البته این دلیلی معمولاً موقتی است و با بهبود  یافتن بدن، فرد می‌توان میزان تحرک خود را بالا ببرد.

درمان نفخ شکم بعد از عمل جراحی لاپاراسکوپی

همان‌طور که در بالاتر ذکر شد، نفخ و ورم بعد از جراحی معمولاً با گذشت زمان محدود می‌شود. در این حالت بیشتر تورم و نفخ تا 12 هفته خیلی ناچیز می‌شود. این روند تا 12 ماه بعد از جراحی تکمیل ‌شده و فرد می‌تواند از این مشکل رهایی یابد. گاه این مشکل خود به ‌خود حل می‌شود و گاه نیاز به مداخله درمانی دارد. در ادامه به چند روش برای  محدود کردن میزان ورم، نفخ و ناراحتی معده بعد از عمل جراحی لاپاراسکوپی اشاره می‌نماییم:

افزایش تحرک

معمولاً بعد از گذشت زمانی از جراحی، جراح به فرد جراحی‌شده اجازه انجام فعالیت بدنی و تحرک را می دهد.  بعد تایید پزشک فرد جراحی‌شده باید تحرک بدنی خود را به میزان مطلوبی برساند.

افزایش مصرف مایعات

بالا رفتن مصرف مایعات موجب می‌شود که مواد و  مایعات اضافی از بدن فرد جراحی‌شده خارج شود. یکی از این مواد زیان بار، مواد بی‌هوش کننده می‌باشند که فرد را دچار رخوت و سستی می‌کنند.  همچنین وجود مایعات اضافی در بدن موجب تورم بدن و ایجاد محدودیت در حرکات بدنی می‌شود. با خروج این مواد و مایعات از بدن فرد شادابی و قدرت تحرک خود را باز می‌یابد. نتیجه این امر می‌تواند افزایش قدرت دستگاه گوارش و کاهش تورم در بدن باشد.

دریافت مقادیر کافی فیبر

یکی از بهترین مواد برای افزایش تحرک دستگاه گوارش و کاهش نفخ و ورم دریافت فیبر غذایی می‌باشد. این فیبر می‌تواند از طریق مختلف تأمین شود. رژیم غذایی متعادل و یا دریافت مکمل از جمله این راه‌ها می‌باشند.

استفاده از مواد و داروهای شل کننده

دریافت داروهای  نرم‌کننده مدفوع (مانند ساشه های درمانی) راهی برای غلبه بر یبوست بعد از جراحی می‌باشد.

قطع  داروهای ضد درد قوی و جایگزینی داروهای مناسب

برای پیشگیری از بروز نفخ و تورم بعد از عمل جراحی نیاز است که فرد بعد از مدت کوتاهی دریافت داروهای ضد درد قوی‌ را متوقف کند. دریافت داروهای جایگزین ملایم‌تر نظیر پاراستامول می‌تواند نفخ و ورم شکم بعد از عمل  جراحی لاپاراسکوپی را کم کند.

پوشیدن لباس مخصو دوران بعد از جراحی

یکی از راه‌ها برای کاهش تورم و سفتی شکم پوشیدن لباس جراحی بعد از عمل می‌باشد. معمولاً تا زمانی که پزشک جراح صلاح ببیند، پوشیدن این لباس‌ها باید ادامه پیدا کند.

مقایسه عمل لاپاراسکوپی با عمل جراحی باز

عمل لاپاراسکوپی به عنوان یک روش جراحی کمتر تهاجمی، مزایای کوتاه مدت و بلندمدت بیشتری نسبت به جراحی باز دارد. از جمله این موارد می‌توان به کاهش عوارض بعد از عمل، ارتقا روند بهبودی و نقاهت در دوران پس از عمل و کاهش احتمال بروز عفونت متعاقب عمل جراحی و همچنین کاهش میزان بستری شدن در بیمارستان. مزایای جراحی لاپاراسکوپی نسبت به جراحی باز با کاهش تروما و استرس جراحی در ارتباط است، اما مکانیسم دقیق آن هنوز نامشخص است. همچنین با توجه به استفاده از دستگاه لاپاراسکوپ و تکنولوژی مورد استفاده در آن، این روش، روش به روز و جدیدتری در انجام اعمال جراحی می‌باشد.

در مقابل اگر بخواهیم به مزایای جراحی باز نسبت به لاپاراسکوپی اشاره کنیم می‌توانیم به بازتر بودن دست پزشک جراح در مانور و دسترسی بیشتر به اندام‌های داخلی فرد تحت عمل اشاره کرد. علی‌رغم خونریزی و احتمال عفونت و طولانی‌تر شدن دوران نقاهت پزشک جراح در جراحی باز تسلط بیشتری در فرایند عمل و متعاقباً اجرای اهداف مورد نظر خود دارد.

بحث و نتیجه‌گیری

ورم شکم بعد از عمل لاپاراسکوپی یکی از مخاطرات و عوارض شایع بعد از انجام عمل لاپاراسکوپی می‌باشد. بروز این عارضه علت مختلفی دارد که شامل اختلال در سیستم لنفاوی، کندی کارکرد دستگاه گوارش، دریافت وریدی مایعات و عدم داشتن میزان مناسبی از تحرک دو دوران نقاهت می‌باشد. بروز این عارضه می‌تواند منجر به ایجاد حس ناخوشی در فرد جراحی‌شده می‌شود.