افسردگی بعد از عمل بای پس معده

شاید به این فکر می کنید که انجام دادن یک عمل جراحی و رفع چاقی باید باعث شادمانی فرد شود، نه افسردگی! پژوهش های معتبر پزشکی نشان می دهند آمار خودکشی در بین کسانی که عمل بای پس معده انجام داده اند، پنج برابر جمعیت عادی است. افسردگی بعد از عمل بای پس معده، مهم ترین عامل این آمار نگران کننده به شمار می رود. البته این آمار فقط یک همراهی آماری را نشان می دهد و هیچ رابطه علت- معلول هنوز بین افسردگی و عمل بای پس معده به اثبات نرسیده است.

هر کسی که می خواهد عمل جراحی چاقی مانند عمل بای پس معده انجام دهد، باید به شدت بعد از عمل، مراقب سلامت ذهن و روان خود باشد. در این مقاله به نکات بسیار مهمی درباره افسردگی بعد از عمل بای پس معده از جمله تشخیص و درمان آن پرداخته شده است. از شما دعوت می کنیم این مقاله را تا انتها مطالعه بفرمائید، به ویژه اگر عمل چاقی برای شما صورت پذیرفته است یا در آینده انجام خواهد شد.

عمل جراحی بای پس چیست؟

یکی از راه های درمان چاقی و رهایی از عوارض خطرناک چاقی مانند دیابت نوع دو، عمل جراحی چاقی است. برای لاغری سریع، دکتر جراح چاقی، طی عمل بای پس معده، مخزن کوچکی از معده فرد درست می کند و آن را به اواسط روده کوچک متصل می سازد.

با کوچک شدن معده، هم فرد دیگر نمی تواند غذای زیاد بخورد، هم این که با حذف بخش زیادی از روده، امکان جذب کالری زیاد از غذاها وجود ندارد. بدین ترتیب در کنار رژیم غذایی مناسب و برنامه ورزشی منظم، فرد به سرعت لاغر می شود.

محرک های روانشناختی که باعث افسردگی بعد از عمل بای پس معده می شوند

در زیر به مواردی اشاره می کنیم که در دنیای واقعی برای بسیاری از بیماران بعد از عمل بای پس معده پیش آمده و باعث افسردگی بعد از عمل در آنها شده است:

«من در حال کاهش وزن سریع هستم، برای چی باید افسرده باشم؟»

وقتی در مورد افسردگی بعد از عمل بای پس معده با بیماران صحبت می شود، این جمله را به کادر درمان می گویند. خوشبختانه، بیشتر افراد رویکردی مثبت نسبت به عمل جراحی خود دارند.

به طور معمول، پیش از جراحی بای پس معده، رویای کاهش وزن سریع، مزایای آن برای سلامتی و بهبود کیفیت زندگی، ذهن فرد را نسبت به عمل جراحی مثبت نگه می دارد. اما واقعیتی که بعد از عمل جراحی بیمار با آن رو به رو می شود، با رویایی که او در ذهن خود ساخته است، تفاوت دارد. همین امر برخی از این بیماران را دچار افسردگی بعد از عمل بای پس معده می نماید.

«هم غذا بخور هم لاغر شو»

این یک باور غلط و رایج در بین افرادی است که قصد دارند برای درمان چاقی، عمل جراحی روی آنها صورت پذیرد. غذا فقط مواد ضروری برای بدن را تامین نمی کند. غذا در بسیاری از جشن ها و مهمانی ها نقش اصلی را بر عهده دارد. از عروسی تا عزا، غذا می خوریم که شاد باشیم و غذا می خوریم که عزاداری کنیم. بسیاری از گردهمایی ها با ذکر وعده غذایی مربوطه معنا پیدا می کنند.

بعد از عمل بای پس معده میزان غذا خوردن فرد بسیار کم می شود. این امر باعث می شود فرد احساس کند از جمع دوستان و همکاران و اقوام کنار رفته است. این درک اولیه و افسردگی خفیف پس از آن تقریبا در همه رخ می دهد. بعضی از افراد وقتی با این واقعیت رو به رو می شوند می گویند: «اصلا فکر این جاش رو نکرده بودم.» خبر خوب این است که بیشتر افراد با این وضعیت سازگار می شوند و به لحاظ روحی ظرف دو سه ماه در حالت خوبی قرار می گیرند.

«بعد از عمل بای پس معده نمی تونم زیاد بخورم و لاغر میشم و دیگه سراغ عادت های غلط قبلی نمیرم»

این هم یک باور غلط دیگر نزد کسانی است که می خواهند عمل بای پس معده انجام دهند. بسیار طبیعی است که بیشتر هیجانات انسان با خوردن او ارتباط نزدیک دارد. بعضی افراد در ناراحتی و استرس زیاد می خورند و برخی دیگر در جشن و شادمانی. بلافاصله بعد از عمل بای پس معده، این عادت ها تغییری نمی کنند. حداقل به حدود دو تا سه سال زمان نیاز است تا فرد بتواند به تدریج چنین عادت هایی را تغییر دهد. بنابراین طبیعی است که فرد بعد از عمل بای پس معده همچنان مانند قبل از عمل، برای غذا ولع دارد اما چون معده کوچک تر شده است نمی تواند زیاد بخورد. این تناقض، باعث احساس افسردگی می شود. اگر افسردگی پیشرفت کند و درمان نشود ممکن است حتی روند لاغری فرد متوقف شود و عمل بای پس معده با لاغری سریع همراه نشود.

«فکر می کردم با لاغر شدن همه مشکلات من حل میشه، اما نشد!»

برخی از بیماران چاق به دلیل چاقی از خانواده خود طرد می شوند. این افراد گاهی برای درمان چاقی به عمل بای پس معده یا سایر عمل های جراحی چاقی متوسل می شوند. رویای این بیماران چنین است که با لاغری سریع دوباره نزد خانواده خود پذیرفته خواهند شد. گاهی هم این اتفاق در واقعیت رخ می دهد. اما به ندرت هم ممکن است همچنان خانواده از پذیرش او سر باز زند. اکنون که بیمار امید آخر خود را بر باد رفته می پندارد، دچار افسردگی می شود.

سایر موارد رویا بافی و باورهای غلط

موارد دیگری هم از چنین باورهای غلط در مورد عمل بای پس معده وجود دارد که امید است در مقالات بعدی بتوانیم به طور مفصل به آنها بپردازیم.

توصیه به کسانی که می خواهند تحت عمل جراحی بای پس معده قرار گیرند

افسردگی خفیف بعد از عمل بای پس معده امری بسیار شایع است. بروز عوارض حین یا بعد از عمل و درد و دشواری های عمل ممکن است در بروز این افسردگی تاثیر منفی بگذارد. اختلال افسردگی اساسی بسیار نادر تر است اما در درصد کمی از افراد پیش می آید.

اگر هر کسی تفکرات خودکشی در سر دارد، باید در اسرع وقت با یک روانشناس یا روانپزشک (دکتر متخصص اعصاب و روان) مشورت نماید. این علامت، یک هشدار نسبت به وخیم شدن افسردگی در فرد به شمار می رود.

بهتر است همه افراد پیش از عمل بای پس معده در مورد افسردگی و علائم آن آموزش لازم را دریافت کنند. آنها باید علائم افسردگی را به خوبی بشناسند و در صورت مشاهده آنها از روانشناس یا روانپزشک کمک بگیرند. آنها نباید اجازه دهند افسردگی وخیم شود و زودتر باید برای درمان افسردگی به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنند.

چگونه افسردگی بعد از عمل بای پس معده را تشخیص دهیم؟

برای این که تشخیص افسردگی در یک فرد مطرح شود، لازم نیست همه علامت های زیر را در او ببینیم. اگر کسی پنج علامت از علائم زیر را برای مدت دو هفته نشان دهد، به افسردگی مبتلا است.

• خُلق افسرده در بیشتر روزها و تقریبا در همه ساعات روز
• لذت نبردن از همه مواردی که پیش از آن باعث لذت و شادی می شد. تقریبا در همه ساعات روز هیچ عاملی باعث شادمانی وی نمی شود.
• بی خوابی یا خوابیدن بیش از حد (تقریبا همه روز خواب است)
• کندی در انجام کارها و حرکات و در برخی موارد هم سرعت زیاد و عجله بیش از حد در حرکات
• خستگی یا کاهش شدید انرژی (بیشتر از آنچه بعد از عمل جراحی انتظارش می رود)

• احساس بی ارزش بودن یا احساس گناه غیر منطقی
• ناتوانی در تمرکز روی مسائل یا کاهش قدرت تصمیم گیری
• تفکرات مرگ و خودکشی به صورت مکرر
• تغییرات شدید در اشتها (با توجه به انجام عمل بای پس معده تشخیص آن بسیار دشوار است) و
• خشونت و رنجش سریع یا افزایش دردها و بیماری های جسمی

درمان افسردگی بعد از عمل بای پس معده

این نوع افسردگی به لحاظ درمانی تفاوت زیادی با سایر انواع افسردگی ندارد.

تغییرات بعد از عمل و تجربه ای که هر فرد پس از عمل به دست می آورد، بسیار منحصر به فرد است. صحبت با یک روانشناس در مورد تغییراتی که بعد از عمل به وجود آمده هم می تواند به بهبود افسردگی بینجامد. بهتر است با روانشناسی مشاوره انجام شود که در زمینه درمان افسردگی بعد از عمل بای پس معده تجربه کافی دارد. در بیشتر موارد، 6 تا 12 جلسه مشاوره روانشناسی هفتگی برای این بیماران کفایت می کند.

– داروی ضد افسردگی بعد از عمل بای پس معده

بهترین و سریع ترین راه درمان افسردگی استفاده همزمان از مشاوره و دارو درمانی است. شایان ذکر است تقریبا همه داروهای ضد افسردگی کنونی به 2 تا 3 هفته زمان برای تاثیر نیاز دارند.

– شرکت در گروه های حمایتی یا گروه درمانی

بسیاری از کلینیک های درمان چاقی با روش جراحی، از بیماران دعوت می کنند تا در نشست های گروهی شرکت کنند و تجربیات خود بعد از عمل بای پس معده را با دیگران به اشتراک بگذارند. در صورت امکان، شرکت در چنین نشست هایی به درمان افسردگی بعد از عمل بای پس معده بسیار کمک می کند.

– کمک فوری در صورت داشتن تفکر خودکشی

هر فردی که به خودکشی فکر می کند، یک موقعیت اورژانس پزشکی محسوب می شود. در این موارد بهتر است با شماره تلفن 123 (اورژانس اجتماعی) تماس گرفته شود. روانشناس های کارآزموده آماده کمک فوری برای پیشگیری از خودکشی هستند. اگر خود بیمار حاضر به تماس نیست، همراهان و دوستان وی باید با تلفن 123 تماس بگیرند و راهنمایی لازم را دریافت کنند.

دکتر سید علیرضا آذر پیکان دانش آموخته رشته فوق تخصصی اُنکو سرجری و لاپاروسکوپی پیشرفته از دانشگاه تهران آماده پذیرش بیماران مبتلا به چاقی و درمان آنها با روش های گوناگون عمل جراحی چاقی از جمله عمل بای پس معده هستند. در صورت علاقه به دریافت اطلاعات بیشتر یا تعیین وقت قبلی ویزیت، خواهشمند است با شماره تلفن های کلینیک دکتر آذر پیکان واقع در تهران تماس حاصل بفرمائید.

منبع (Source) : وبسایت bariatrictimes.com