فواید جراحی چاقی چیست، امری است که امروزه محل بحث بسیاری از دانشمندان و صاحب نظران در حوزه پزشکی و تغذیه است. جراحی چاقی یکی از روشهایی است که برای مبارزه و کنترل بیماری چاقی در فرم شدید آن به کار میرود. معمولاً زمانی از این روش استفاده میشود که روشهای دیگر مانند رژیم غذایی و فعالیت بدنی چندان مؤثر نباشند و یا هنگامی که اضافه وزن بالا، لطمه زیادی را به سلامتی فرد وارد کند. در این حالت یکی از کاربردیترین روشها انجام عمل جراحی است . در این مقاله سعی خواهیم کرد که انواع مختلف آن را معرفی کنیم.
شروط یک جراحی چاقی موفق
در جراحی چاقی اولین مورد مهم انتخاب یک پزشک جراح ماهر اسبت. بعد از سپری شدن دوره نقاهت فرد باید به کمک رژیمهای درمانی و ورزش سلامتی خود را حفظ کند.
دلایل ضرورت انجام عمل جراحی چاقی
یکی از پدیدههایی که امروزه جز حقایق زندگی اجتماعی است چاقی است. جراحی چاقی ابزاری کارا برای پیشگیری یا کنترل مشکلاتی است که به خاطر چاقی ممکن است رخ دهد. معمولاً این روش زمانی به کار گرفته میشود که روشهای دیگری همچنین رژیم غذایی و فعالیت بدنی مؤثر و کارا نباشد. عمل جراحی از یک سو سبب کاهش اضافه وزن شدیدی میشود که فرد را حتی در انجام فعالیت روزانه دچار محدودیت کرده است .
از سوی دیگر با کمک به داشتن وزنی متعادل سبب کاهش خطر ابتلا به بیماریهایی مزمن میشود. این بیماریها شامل بیماری قلبی و سکته مغزی، فشار خون بالا، بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) یا استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH)، آپنه ای که خواب رخ میدهد و دیابت نوع 2 میباشند.
این روش برای چه افرادی مورد استفاده قرار میگیرد؟
برای سنجش تناسب بدنی افراد از شاخصی استفاده میشود که نمایه توده بدنی بی ام ای (BMI ) نام دارد . این نمایه از تقسیم وزن به کیلوگرم بر توان دو قد به متر میباشد. معمولاً جراحی چاقی برای افرادی انجام میشود که نمایه توده بدنی بالایی داشته باشند. این مورد به این معنی است که افراد دچار چاقی شدیدی باشند که ممکن است سلامت آنها را به خطر بیندازد .
افرادی که BMI بالاتر از 30 داشته باشند. در این زمینه دکتر سید علیرضا آذرپیکان فلوشیپ فوق تخصصی جراحی سرطان 4 نوع عمل جراحی چاقی شامل عمل اسلیو معده، عمل لاپاراسکوپی پیشرفته، عمل پیکرتراشی و بای پس معده را انجام میدهند.
فواید جراحی چاقی و معرفی آنها
اگر از اولین مکانیسم و بهتر بگوییم فواید جراحی چاقی نام ببریم طبیعتاً میتوان به کاهش فضای معده اشاره کیم. فایده این امر در ذخیره کردن غذا و در نتیجه زودتر حس کردن احساس سیری در فرد و سپس کمک به محدود کردن جذب کالری غذا از طریق فرایند یا تداخل در فرایندهایی است که در بدن رخ میدهد.
در این زمینه مشورت با پزشک جراح برای انتخاب مکانیسم عمل و در نتیجه انتخاب روش عمل جراحی معده راهگشا است.
یکی از مشکلات در افرادی که معمولاً به کاهش وزن دست میزنند بازگشت وزن کاهشیافته است. معمولاً استفاده از رژیم غذایی کتوژنیک و کاهش مصرف کربوهیدرات در کوتاه مدت موجب کاهش وزن ولی در بلندمدت دارای اثر منفی در کاهش وزن است. زمانی ما میتوانیم از کاهش وزن پایدار نام ببریم که فرد به مدت حداقل 5 سال این کاهش وزن را حفظ کند. کاهش وزن و کاهش آن در چندین مرتبه میتواند روحیه فرد را برای داشتن وزنی متناسب کاهش دهد. این مشکل زمانی نمایان تر میشود که بدانیم کمتر از 5% افراد معمولاً کاهش وزن خود را با روشهای متداول میتوانند حفظ میکنند . همچنین درصد زیادی افراد یک سال پس از کاهش وزن با بازگشت وزن کاهش یافته روبرو میشود. جراحی چاقی به شرطی با دیگر ملزومات نظیر غذایی متعادل و فعالیت ورزشی مناسب همراه میشود میتواند به خوبی از این پدیده جلوگیری کند.
در ادامه دیگر فواید جراحی چاقی را مرور و بررسی خواهیم کرد:
بهبود و کنترل طولانی مدت بیماری دیابت نوع 2
در این نوع مطالعه ای که انجام گرفت نشان از این هست که در درمان بیماری دیابت نوع دوم عمل جراحی چاقی تأثیر قابل توجهی دارد. به گونهای که فرد اگر از انسولین به صورت تزریقی استفاده میکند یا نیاز او به استفاده از انسولین از بین میرود یا با درمانهای خفیفتر مانند استفاده از داروهای خوراکی مانند متفورمین، گلی بن کلامید، گلی کلازید یا زیپمت به کنترل بیماری خود بپردازد . این اثرات حداقل تا 3 سال و به شرط داشتن فعالیت بدنی مناسب و سبک زندگی سالم تا زمان بیشتری هم میتواند پایایی داشته باشد.
افزایش سطح بهبود در سلامت قلب و عروق فرد
کاهش وزن و چاقی شدید، به عادی شدن فعالیت فرد کمک میکند. این امر در درازمدت میتواند با بالارفتن سطح فعالیت بدنی نتایجی همچون کاهش خطر بروز سکته مغزی، بیماریهای عروق کرونر قلب و بیماریهای محیطی قلب را در پی داشته باشد. مطالعات زیادی نشان دادهاند که کاهش وزنی که در پی عمل جراحی به دست آید در کاهش مرگ مرتبط ابتلا به سکته مغزی، فشار خون بالا و انفارکتوس میوکارد نقش به سزایی دارد. همچنین در افراد جراحی شده سطوح فشار خون و کلسترول خون میتواند پس از جراحی به حالت طبیعی یا تقریباً طبیعی فروکش کند.
همین امر بروز بیماریهای مزمنی که هم فعالیت روزانه فرد را مختل کرده کاهش میدهد. طبیعی است که پدیدههایی که از نظر جسمی،روحی و حتی اقتصادی باعث بروز آثار منفی در زندگی فرد شود کاهش یابد در آخر میتوانیم خوشبین باشیم که جراحی چاقی باعث بالارفتن سطح سلامت و کامیابی در فرد جراحی شده شود.
کمک به از میان رفتن افسردگی
متأسفانه یکی از پدیدههایی که در افرادی که مبتلا به چاقی به ویژه چاقی از نوع شدید رخ میدهد تصویر ضعیف بدن ، کاهش عزت نفس و اعتماد به نفس در این افراد و برچسب و انگ اجتماعی است که بر این افراد زده میشود و همین امر میتواند زمینه دلیلی قوی برای بروز افسردگی و کاهش میل به زندگی و لذت بردن از آن است. برای مثال درافراد جوانی که دارای مقادیر زیادی اضافه وزن هستند، کاهش انگیزه برای شرکت در فعالیتهایی که ممکن است حتی از آنها لذت ببرند، نظیر دورهمی، فعالیتهای ورزشی و تفریحی میشود و همین امر به نوبه خود میتواند به پیامدهایی مانند انزوای اجتماعی و افسردگی فرد ختم شود.
برای مقابله با این شرایط نابهنجار ، کاهش این وزن اضافی میتواند سلامت روحی و روانی را در این بیماران به طرز قابل ملاحظهای افزایش دهد . در یک مطالعه کاربردی که در این زمینه انجام شد مشاهده شد که افرادی که تحت عمل جراحی چاقی قرار گرفتند، در زمان عمل جراحی کاهش 32.7 درصدی و 6 تا 12 ماه پس از جراحی 16.5 درصد کاهش افسردگی مشاهده شد. ارزش این امر زمانی است که بدانیم یکی از سرمایههای اجتماعی افراد هستند و بروز افسردگی و کسالت روحی در آنها میتواند به جز اثرات منفی فرد کاهش فعالیت و بهرهوری در جامعه را در پی داشته باشد و عمل جراحی چاقی یکی از ابزارهای خوب برای مقابله با این معضل است.
کاهش بروز آپنه انسدادی خواب
یکی از مشکلات در افراد چاق اختلال در تنفس که سطوح مختلفی را از خروپف تا آپنه انسدادی خواب در بر میگیرد است. کاهش وزن و بازگشت وزن جراحی شده به محدوده طبیعی میتواند در کاهش این مشکل کمک به سزایی کند. در این باره در 80 الی 85 افرادی که بهبود چشمگیری مشاهده میشود.
کاهش درد مفاصل
دانستن این امر بدیهی است که چاقی و اضافه وزن شدید میتواند بار و فشار زیادی به مفاصل، کمر ، ستون فقرات و نخاع فرد وارد کند . همین امر دردهای مزمن و مشکلات حرکتی و کاهش دامنه فعالیتهای فرد و در نتیجه ایجاد اختلال در فعالیتهای روزانه را در پی دارد. کاهش وزن بعد از انجام جراحی چاقی انجام میشود فشار وارده بر مفاصل فرد جراحی شده را کاهش میدهد. در نتیجه این مورد سبب کاهش نیاز به استفاده از داروهای ضد درد (که به نوبه خود میتوانند عوارض و حتی چاقی بیشتر را در پی داشته باشند) شود . خوشبختانه فرد میتواند لذت بالا رفتن فعالیت بدنی، تحرک و افزایش نشاط و شادابی را تجربه کند.
بهبود باروری
چاقی میتواند سبب بهبود باروری در طول سالهای باروری در فرد جراحی شده شود. یکی از فواید کاهش خطر سقط جنین در فرد میباشد. مورد دیگر بهبود چرخه قاعدگی در زنانی است که این عمل جراحی را تجربه کردهاند.
کاهش دیگر مشکلات مربوط به سلامتی فرد
عمل چاقی جراحی میتواند کاهش دیگر مشکلات فرد جراحی شده را در پی داشته باشد. این بیماریها شامل سندرم متابولیک، عوارض بارداری، بیماری کیسه صفرا و دیگر موارد هستند.
سخن پایانی
به یاد داشته باشید که برای حصول این فواید انتخاب یک پزشک جراح مهم است. اگر عمل جراحی چاقی توسط جراحی آگاه انجام گیرد خطری بیشتر از جراحی صفرا یا زانو ندارد. مشورتهای کافی و پشتیبانیهای بعد از عمل میتواند برای بیماران بسیار مهم باشد. رعایت چند نکته ساده بعد از عمل هم به بهبود شرایطی فردی کمک میکند. اولین مورد برداشتن لقمههای کوچک و اجتناب از بلع لقمههای بزرگ است. دومین مورد عدم مصرف مایعات و آب در هنگام مصرف وعده غذایی است.
به همین منظور از 30 دقیقه قبل از وعده غذایی تا 30 دقیقه بعد از آن باید مایعات مصرف نشود. این امر اگر چه در ابتدا میتواند دشوار باشد ولی رفته رفته به امری عادی برای فرد تبدیل میشود. فایده این پرهیز همچنین پیشگیری در ابتلای به مشکلاتی نظیر کبد چرب و سوءهاضمه است. به جز افراد بعد از جراحی باید در کنار رعایت رژیم غذایی از مکملهای تغذیهای نیز بهره گیرند. برای عمل جراحی بای پس این مکملها باید به صورت مادام العمر مصرف شود.
جراح فلوشیپ فوق تخصصی چاقی دکتر آذرپیکان
دکتر علیرضا آذرپیکان فلوشیپ فوق تخصصی جراحی سرطان و لاپاراسکوپی پیشرفته، جراح چاقی از دانشگاه تهران،رتبه برتر بورد تخصصی و نفر اول آزمون فلوشیپ جراحی سرطان
برای دیدن ویدیو جراحی چاقی دکتر آذرپیکان به این سایت مراجعه کنید