علت سرگیجه بعد از عمل اسلیو معده چیست؟

سرگیجه بعد از عمل اسلیو معده از عوارضی است که فرد جراحی‌شده را با مشکلاتی روبرو می‌کند. به‌مانند دیگر مخاطرات باید با سرگیجه بعد از عمل اسلیو آشنا شد. امروزه اعمال جراحی لاغری روش‌های پرکاربرد برای غلبه بر چاقی هستند. این روش‌ها موقع به کار گرفته می‌شوند که روش‌ها قبلی که اکثراً غیرتهاجمی هستند کاملاً مؤثر نباشند. این روش‌ها شامل استفاده از دارو، افزایش سطح فعالیت بدنی و ایجاد محدودیت در رژیم غذایی روزانه است. عمل‌های لاغری هم هرکدام دارای مخاطرات و عوارضی هستند. در کنار نکات مفید هر روش جراحی لاغری باید با مشکلات احتمالی بعدازآن هم آشنا شد.

کاربرد اعمال جراحی لاغری

چاقی نوعی بیماری است که فرد در آن با اضافه‌ وزن بالایی روبرو می‌شود. برای توصیف وزن از شاخصی با نام شاخص توده بدنی بی ام آی استفاده می‌گردد. این شاخص که از تقسیم قد بر مجذور وزن به دست می‌آید. اگر عدد به‌ دست‌آمده 25-30 باشد فرد با اضافه‌وزن روبرو می‌باشد. شاخص 30 و بالاتر نمایانگر چاقی در فرد است.

کاهش تحرک، افزایش شانس ابتلا به بیماری‌های مختلف و مشکلات روحی و روانی متعاقب از پیامدهای چاقی هستند. عمل‌های جراحی لاغری از روش‌های پایا و مورداستفاده برای مقابله با بیماری چاقی است. برای شاخص توده بدنی 25 -35 روش‌های متعارف لاغری مانند رژیم غذایی و ورزش کاربرد دارند؛ اما اگر شاخص توده بدنی بالای 35 باشد، انتخاب مناسب‌تر استفاده از روش‌های جراحی لاغری است.

انواع روش‌ های جراحی لاغری

روش‌های مختلفی برای جراحی چاقی وجود دارند که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر هستند:

• بای پس معده
• لیپوساکشن
• پیکرتراشی
• لاپاراسکوپی
• عمل اسلیو معده

نکات مهم در مورد عمل اسلیو معده

عمل اسلیو معده از جمله روش‌های جراحی لاغری تهاجمی است. اساس این عمل بر تغییر آناتومی معده فرد جراحی‌شده است. در عمل اسلیو معده حدود 80 درصد از حجم معده کاسته می‌شود. باقیمانده معده لوله‌ای باریکی و موز مانندی است که به روده وصل می‌شود. در این روش با کاهش حجم معده و کاهش اشتها فرد می‌تواند به وزن دلخواه خود دست یابد.

به‌جز فواید و کارکرد، این روش ممکن است با خطرات یا عوارض ناخواسته‌ای همراه شود. شناخت این خطرات قبل از عمل جراحی می‌تواند به کنترل هرچه بهتر آن‌ها بعد از عمل کمک کند. خونریزی بعد از عمل اسلیو معده، زخم، برجای ماندن جای زخم، سرگیجه از عوارض عمل اسلیو معده هستند.

تعریف سرگیجه بعد از عمل اسلیو معده

سرگیجه از عوارض غالباً شایع عمل اسلیو معده است. وقوع سرگیجه با حالاتی مانند ضعف، بی‌ثباتی بدن و احساس سبکی بدن همراه است. این حالت می‌توان تعادل فرد را به هم زده و انجام فعالیت‌های عادی را مختل کند. به‌جز این در بعضی شرایط مانند قدم زدن یا گذر از خیابان یا کارهای دیگر وقوع این سرگیجه بسیار خطرناک است. این امر حتی ممکن است زندگی فرد جراحی‌شده را به خطر بیندازد. ازاین‌رو نیاز است که سرگیجه کاملاً بررسی و کنترل شود؛ اما علل وقوع این عارضه بعد از عمل اسلیو معده چیست؟

علت وقوع سرگیجه بعد از عمل اسلیو معده

علل وقوع سرگیجه در فرد، بعد از عمل اسلیو شامل چندین مورد مختلف و متفاوت هستند. در ادامه به بررسی یک‌به‌یک این علل می‌پردازیم:

عدم تعادل مواد شیمیایی در بدن

در این مورد مطالعات مختلفی انجام پذیرفته است. در این مطالعات وقوع سرگیجه‌های موقت بعد انجام عمل اسلیو مشاهده شده است. یکی از دلایل این سرگیجه‌های موقت بعد از عمل جراحی، برهم خوردن تعادل مواد شیمیایی در بدن است. این عدم تعادل مواد شیمیایی بیشتر نتیجه رعایت رژیم غذایی و تغییر روش زندگی بعد از عمل جراحی می‌باشد. در خیلی از بیماران بعد از عمل ممکن است فاصله زیادی بین خوردن وعده‌های غذایی یا نوشیدن مایعات وجود داشته باشد. بدن برای حفظ تعادل و کارکرد صحیح نیاز به مواد غذایی و مایعات دارد.

وقتی تغذیه به‌صورت درست انجام نشود، پیامد آن بروز سرگیجه و ضعف می‌باشد. خبر خوب در این زمینه این است که به‌تدریج عدم تعادل مواد شیمیایی بدن حل می‌شود و نگرانی از این بابت وجود ندارد. با تغذیه با فواصل کوتاه و نوشیدن مقادیر کافی مایعات مشکل عدم تعادل مواد شیمیایی در بدن به‌راحتی قابل پوشش است.

عدم تعادل الکترولیت‌ها

یکی از مشکلات بعد از عمل جراحی کاهش مقدار الکترولیت‌های عمده بدن می‌باشد. این الکترولیت‌ها شامل پتاسیم، سدیم و کلر می‌باشند. برای پیشگیری از بروز این شرایط باید به‌مانند مشکل قبلی تغذیه صحیح و مصرف کافی مایعات (به‌ویژه آب) انجام پذیرد. این امر سبب محفوظ ماندن تعادل الکترولیت‌ها و پایین آمدن احتمال بروز سرگیجه در فرد می‌شود.

افت قند (هایپو گلیسمی) واکنشی

هیپوگلیسمی یا همان افت قند خون پایین پدیده‌ای از مشکلاتی است که احتمال وقوع آن حتی تا یک سال بعد از عمل جراحی لاغری وجود دارد. نشانه‌های بروز افت قند خون شامل این موارد هستند: لرزش بدنی، سرگیجه، گیجی و امکان افت هوشیاری فرد. احتمال وقوع قند خون معمولاً 1.5-3 ساعت پس از صرف غذا می‌باشد. لازم به ذکر است که هیپوگلیسمی واکنشی مقوله‌ای جدا از واکنش است که بیماران دیابتی نسبت به دریافت انسولین تزریقی از خون نشان می‌دهند.

دلیل وقوع افت قند خون کاهش مصرف غذا و تغییر الگوی مصرف غذا است که در اندکی از افراد جراحی‌شده احتمال بروز دارد. وزن اضافی افراد چاق، احتمال بالا رفتن هورمون‌های تولید کنده انسولین را بالا می‌برد. بعد از عمل طبیعی است که افراد جراحی‌شده حساسیت به انسولین آزادشده در خون داشته باشند. این امر موجب انحلال زودتر قند خون شده و درنهایت منجر به افت قند خون می‌شود.

کنترل افت قند خون

یکی از بدیهی‌ترین کارها در زمان افت قند خون رساندن مواد غذایی سریع الجذب به بدن چه ا طریق خوراکی و چه تزریقی است. اگر فرد دچار ضعف و لرز است و زمان مصرف وعده غذایی فرا نرسیده می‌تواند از منابع کربوهیدراتی یا پروتئینی استفاده کند. استفاده از کراکر یا پنیر رشته‌ای می‌تواند مفید باشد. اگر فرد حس می‌کند که هرلحظه امکان غش کردنش وجود دارد باید 4-6 لیوان آب‌میوه مصرف کند.

رعایت فاصله متعادل 3 تا 4 ساعته بعد وعده‌های غذایی سبب پیشگیری از بروز افت قند خون می‌شود. همچنین وعده‌های غذایی بهتر است مواد مغذی‌ای مانند پروتئین بدون چربی، غلات، میوه‌ها و سبزی‌های سرشار از فیبر را در برگیرد. مورد دیگر پرهیز از خوردن غذاهایی دارای قند بالا است. مصرف این غذاها سبب تحریک انسولین و نهایتاً افت قند خون می‌شود. اجتناب از نوشیدن الکل و مشروبات الکلی که احتمال افت سطح قند خون را بالا می‌برد، باید رعایت گردد. در مورد انسولین و حساسیت بدن نیز، بدن فرد کم‌کم به سازگاری با شرایط بعد از عمل می‌رسد. پس جای خوشبختی است این مشکل نیز خودبه‌خود محدود می‌شود و نگرانی زیادی وجود ندارد.

عدم تحمل ارتواستاتیک

عدم تحمل ارتواستاتیک معمولاً احتمال بروز احساس سبکی در سر یا سرگیجه بعد از ایستادن، تاری دید، ضعف، غش، گیجی و حالت تهوع را بالا می‌برد. چاقی موجب بالا رفتن فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک برای کمک تنظیم فشارخون می‌شود. افت چشمگیر و پایا در فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک در 3 و 6 ماه بعد از عمل در بسیاری از افراد جراحی‌شده مشاهده می‌شود. در این مورد مطالعات زیادی انجام‌شده است و در آن عدم تحمل ارتواستاتیک در ارتباط با مواردی مانند علائم مزمن پیش سنکوپال (سرگیجه و سبکی سر)، سنکوپ (غش کردن) و افت فشارخون ارتواستاتیک بوده است.

سرگیجه، علامت نشتی دستگاه گوارش

در این روش جراحی معمولاً بخش زیادی از معده برداشته‌شده و باقی معده به کمک منگنه – بخیه‌هایی ترمیم می‌گردد. گاهی محتویات معده یا اسید معده به خارج از فضای معده نشت می‌کند و سبب وقوع سرگیجه می‌شود. این حالت وقوع سرگیجه همراه با نشانه‌های دیگری بروز درد شکمی، متورم شدن شکم، تب، تند شدن ضربان قلب یا تنگی نفس است. در این حالت باید نشتی دستگاه گوارش باید بررسی و کنترل شود. گاهی برای کنترل این شرایط انجام یک جراحی جزئی انجام می‌شود. قرار دادن درن برای جمع‌آوری اسید معده و جلوگیری از نشت محتویات معده به اندام‌های دیگر اقدام دیگر درمانی می‌باشد.

سرگیجه ناشی از سندرم دامپینگ

سندرم دامپینگ زمانی رخ می‌دهد که مواد غذایی مستقیماً از معده آن‌ها بدون هضم به روده کوچک می‌روند. این پدیده می‌تواند دلیلی برای سرگیجه در افراد جراحی‌شده باشند. سرگیجه در اثر سندرم دامپینگ به دلیل احساس سنگین بدن غذا توسط روده‌ها و فعالیت بالا و ترح هورمون بیشتر از روده‌ها است. نتیجه این امر نفخ و بعد از 30 تا 60 دقیقه منجر به اسهال است. همچنین مواد غذایی آزادشده توسط احتمال دارد که بر کارکرد روده ضربان قلب و فشارخون تأثیر منفی بگذارد. این امر نهایتاً منجر به سرگیجه و حتی غش می‌شود.

درمان سندرم دامپینگ:  این امر بر مبنای تغییرات رژیم غذایی می‌چرخد. توصیه‌های غذایی برای کاهش سندرم دامپینگ شامل پرهیز از مصرف مایعات تا حداقل 30 دقیقه بعد از غذا و تقسیم کالری دریافتی روزانه به 6 وعده غذایی کوچک است. درمان این مشکل بر اساس رعایت یک رژیم غذایی متعادل می‌باشد. در این رژیم غذایی باید از خوردن غذاهای پر کربوهیدرات ساده اجتناب کرد. همچنین افزودن پروتئین و چربی بیشتر به وعده‌های غذایی می‌تواند به کنترل سندرم دامپینگ کمک کند. اگر رژیم غذایی مؤثر بود، داروهای تجویزی آهسته رهش در کنترل کاهش سندرم دامپینگ به کار می‌روند.

سبکی سر بعد از جراحی نتیجه کمبود های مواد مغذی بدن

مفهوم سرگیجه می‌تواند در ارتباط با ضعف یا بی‌ثباتی باشد. عمل اسلیو معده  احتمال کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی  و متعاقباً احساس ضعف و بی‌ثباتی در پاهای فرد را بالا می‌برد. کمبود مس بعد از عمل احتمال بروز مشکل در راه رفتن و انواع اختلالات عصبی و روانی را بالا می‌برد.

همچنین کمبود آهن شایع‌ترین کمبود تغذیه‌ای در میان افراد بزرگ‌سال است و احتمال دارد که به احساس خستگی و ضعف عمومی بیانجامد.برای غلبه بر این مشکل مصرف مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی همراه با  رژیم غذایی مفید است.

جراح فلوشیپ فوق تخصصی چاقی دکتر آذرپیکان

دکتر علیرضا آذرپیکان فلوشیپ فوق تخصصی جراحی لاغری و لاپاراسکوپی پیشرفته، جراح چاقی از دانشگاه تهران،رتبه برتر بورد تخصصی و نفر اول آزمون فلوشیپ جراحی سرطان

برای دیدن ویدیو جراحی چاقی دکتر آذرپیکان به این سایت مراجعه کنید